De gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel

Bij hersenletsel zijn er drie fasen: de acute fase van het letsel zelf en de daaropvolgende acute zorg, de herstelfase en de participatiefase (chronische fase). In die laatste fase worden de gevolgen van het hersenletsel duidelijk voor jou en jouw naasten.

Die gevolgen verschillen van persoon tot persoon en zijn soms goed zichtbaar, minder zichtbaar of zelfs onzichtbaar. Dat is soms lastig te begrijpen voor buitenstaanders. Sommige mensen met hersenletsel ervaren helemaal geen gevolgen. Anderen ervaren lichamelijk onzichtbare gevolgen en stuiten daardoor op onbegrip. Op deze pagina lees je over de verschillende gevolgen van NAH.

• Zichtbare gevolgen (lichamelijke gevolgen)
• Onzichtbare gevolgen
  • Cognitieve gevolgen
  • Communicatieve gevolgen
  • Gevolgen voor het gedrag
  • Emotionele gevolgen

Zichtbare gevolgen van NAH

De zichtbare gevolgen van NAH zijn makkelijker te herkennen dan de onzichtbare. Hier is dan ook wat meer begrip voor. Voorbeelden van zichtbare gevolgen zijn lichamelijke klachten zoals:

• Epilepsie

Bij een epileptische aanval heb je een soort kortsluiting in een of meerdere netwerken in je hersenen. Hoe de aanval verloopt, hangt af van het netwerk waarin de kortsluiting optreedt.

• Verlammingsverschijnselen

Je kunt geheel verlamd zijn aan één kant van je lichaam (hemiplegie) of gedeeltelijk verlamd zijn/spierkracht kwijt zijn aan één kant van je lichaam (hemiparese). Hierbij kan ook sprake zijn van gevoelsstoornissen aan de verlamde kant.

• Evenwichtsklachten

Het kan zijn dat je meer moeite hebt om je evenwicht te bewaren, zowel wanneer je beweegt als wanneer je niet in beweging bent. Hierdoor word je licht in het hoofd, struikel je en val je vaker.

• Incontinentie

Het hersenletsel kan de zenuwbanen in je hersenen beschadigd hebben, waardoor je minder controle hebt over je blaas en/of darmen.

Onzichtbare gevolgen van NAH

De onzichtbare gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel vallen minder op. Mensen in je omgeving begrijpen daardoor soms niet goed dat je niet meer alles kunt. Dit kan frustrerend zijn en je verdrietig maken.

De onzichtbare gevolgen van hersenletsel hebben vaak te maken met je denkvermogen (cognitie), communicatie, emoties en het gedrag.

Cognitieve gevolgen

Cognitie gaat over de hersenfuncties die nodig zijn voor kennis waarnemen, onthouden, begrijpen en toepassen. Belangrijke voorbeelden van cognitieve gevolgen van NAH zijn:

• Vermoeidheid

Dit is een van de meest voorkomende klachten na hersenletsel. Je wordt sneller moe en je hebt meer tijd nodig om te herstellen. Je vermoeidheid voelt anders dan vroeger en het is ook minder duidelijk waar je vermoeidheid vandaan komt. Slapen of uitrusten helpt niet altijd voldoende.

• Overprikkeling

De hersenen houden door het letsel minder zintuiglijke prikkels tegen. Je krijgt hierdoor meer prikkels dan vroeger en/of je hersenen kunnen ze niet meer of minder goed verwerken. Hierdoor heb je een ‘druk’, gejaagd gevoel wat kan leiden tot stress, hoofdpijn en vermoeidheid.

• Aandachts- en concentratiestoornissen

Je kunt je aandacht minder goed verdelen of ergens bij houden.

• Geheugenproblemen

Je kunt informatie minder goed verwerken, onthouden en herinneren.

• Moeite met dagelijkse activiteiten

Je hebt moeite om handelingen in de juiste volgorde uit te voeren (apraxie), zoals bij koken of afwassen. Plannen, organiseren en overzicht houden is ook lastiger.

Communicatieve gevolgen

Het kan zijn dat je problemen krijgt met taal en daardoor lastiger uit je woorden komt, zowel in spraak als bij het lezen en schrijven. Enkele voorbeelden van communicatieve gevolgen van NAH:

• Afasie

Je hebt meer moeite om de juiste woorden te vinden, zinnen te vormen of taal goed te begrijpen.

• Spraakstoornissen

Je spreekt moeilijker omdat je mondspieren verlamd of minder goed te coördineren zijn (dysartrie). Hierdoor kunnen mensen je slechter verstaan.

Gevolgen voor het gedrag

Door hersenletsel kan je gedrag -erg- veranderen. Een veelgehoorde uitspraak van naasten is ‘Sinds het hersenletsel lijkt hij/zij een ander mens’. Voorbeelden van gedragsveranderingen na NAH:

• Niet kunnen leren van ervaringen

Omdat je niet beseft dat je veranderd bent door je hersenletsel (gebrek aan ziekte-inzicht) kun je overmoedig en gevaarlijk gedrag vertonen.

• Zelfoverschatting

Je denkt dat je meer kunt dan werkelijk het geval is.

Emotionele gevolgen

• Depressieve gevoelens

Doordat je je bewust wordt van het verlies van je mogelijkheden kan het zijn dat je je somber voelt en minder zelfvertrouwen hebt.

• Stemmingswisselingen

Het ene moment ben je heel blij, het andere moment heel verdrietig. Het kan ook zijn dat je hard moet lachen of erg moet huilen zonder reden.

• Verstoorde emotieregulatie en -controle

Je kunt minder goed omgaan met je emoties. Je bent bijvoorbeeld snel boos of verdrietig, vloekt erg of gedraagt je impulsief.

Gevolgen NAH voor het dagelijks leven

Naast de zichtbare (lichamelijke) en onzichtbare gevolgen van NAH zijn er ook gevolgen voor het dagelijks leven van jou en je naasten. Je kunt bijvoorbeeld niet meer werken of naar school, je moet verhuizen naar een andere (aangepaste) woning of je hebt verzorging nodig.

Hobby’s en activiteiten kun je niet meer doen of moeten anders. Je wereld wordt kleiner. Misschien ben je voortaan meer afhankelijk van anderen.

Je plek in het gezin, je relatie of in je familie verandert. Deze nieuwe situatie zorgt bij veel mensen voor frustratie, onzekerheid verdriet en stress.

Meer weten?

Herken jij een of meer van bovenstaande gevolgen en heb je problemen met wennen aan je nieuwe situatie? Wij zijn er om jou te helpen. Neem direct contact met ons op of lees meer over onze behandelmogelijkheden.